Źródło: inTARnet.pl

   Pierwsza rocznica wstąpienia Polski do strefy Schengen    -   18/12/2008

W nocy z 20 na 21 grudnia przypada pierwsza rocznica przystąpienia Polski do strefy Schengen, umożliwiającej obywatelom państw członkowskich swobodne podróżowanie bez kontroli na granicach. O skutkach tej decyzji, zmianach w ruchu granicznych i obecnych problemach i wyzwaniach z nią związanych pisze major Marek Jarosiński oraz porucznik Maciej Pietraszczyk z Karpackiego Oddziału Straży Granicznej.

Ogloszenie

Zawarty 14 czerwca 1985 roku przez rządy Belgii, Niemiec, Francji, Luksemburga i Holandii układ z Schengen nie zlikwidował granic państwowych i nie taki był jego cel. Układ ten umożliwił obywatelom państw członkowskich swobodne podróżowanie bez kontroli na granicach wewnętrznych oraz nieskrępowany przepływ towarów i usług. Jednocześnie jednak państwa - sygnatariusze układu - zobowiązały się do stosowania bardzo surowej polityki migracyjnej i skutecznej ochrony granic zewnętrznych. Uwolnienie ruchu granicznego pomiędzy państwami członkowskimi stało się więc możliwe dzięki zaostrzeniu przepisów i poszerzeniu zadań formacji ochrony granic. 21 grudnia 2007 roku usunięte zostały szlabany graniczne oddzielające Rzeczpospolitą Polską od Niemiec, Czech, Słowacji i Litwy.
Jak zauważa por. SG Maciej Pietraszczyk, przyłączenie się naszego kraju do państw Strefy Schengen spowodowało zróżnicowanie form pełnienia służby granicznej na granicach wewnętrznych i zewnętrznych. W nowych warunkach Straż Graniczną bezpośrednio wiążą przepisy Kodeksu Granicznego Schengen , który w artykułach 20 i 21 stwierdza, że granice wewnętrzne mogą być przekraczane w każdym miejscu bez dokonywania odprawy granicznej osób niezależnie od ich obywatelstwa (art. 20), jednakże zniesienie kontroli granicznej na granicach wewnętrznych nie wpływa na wykonywanie uprawnień policyjnych przez właściwe organy Państw Członkowskich na mocy prawa krajowego o ile wykonywanie tych uprawnień nie ma skutku równoważnego z odprawą graniczną (art.. 21). Oznacza to, że Straż Graniczna może wykonywać swoje uprawnienia, jeżeli nie mają one na celu kontroli granicznej, różnią się w sposób zdecydowany od rutynowej odprawy osób na granicach zewnętrznych, są wyrywkowe i opierają się na ogólnych informacjach i doświadczeniu służbowym.
Jednocześnie kontrola w przejściach granicznych na granicach wewnętrznych może zostać w każdej chwili wznowiona, jeśli zaistnieją ku temu poważne przesłanki w postaci przewidywanego lub nagłego zagrożenia. Przykładem może być przywrócenie przez Austrię kontroli na granicach w związku z mistrzostwami w piłce nożnej Euro2008. Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych nie zwalnia też obywateli państw członkowskich z obowiązku noszenia przy sobie dokumentów (o ile przepisy poszczególnych państw członkowskich tak stanowią), a obywateli państw nie wchodzących w skład Strefy Schengen z obowiązku posiadania wizy. Bez zmian pozostała także kontrola bezpieczeństwa w portach lotniczych.

W sąsiedztwie granicy wewnętrznej funkcjonariusze Straży Granicznej zajmują się obecnie między innymi ujawnianiem fałszerstw dokumentów, uprawniających do przekraczania granicy i pobytu na terenie państw Wspólnoty Europejskiej, w tym Polski oraz ściganiem sprawców tych przestępstw. Ponadto realizują czynności zlecone przez uprawnione organy polskie lub innych państw członkowskich w ramach Systemu Informacyjnego Schengen. Ważnym zadaniem jest przeciwdziałanie wwozowi na terytorium RP materiałów niebezpiecznych lub szkodliwych dla środowiska naturalnego, których transportowanie wymaga dodatkowych zezwoleń i zabezpieczeń. Funkcjonariusze przeciwdziałają także wywozowi z Polski przedmiotów zabytkowych, zwalczają przemyt narkotyków i środków odurzających oraz egzekwują przepisy dotyczące wwozu towarów akcyzowych. Jednocześnie cały czas prowadzona jest także kontrola legalności pobytu cudzoziemców.
Nie realizowane są natomiast zadania związane z kontrolą ruchu granicznego, w tym także zezwalanie i odmawianie wjazdu na terytorium RP, określanie czasu pobytu cudzoziemców w Polsce, wydawanie wiz, unieważnianie wiz, wydawanie tymczasowych dokumentów podróży itp.
Funkcjonariuszy Straży Granicznej w rejonie granic wewnętrznych częściej zatem można spotkać wewnątrz kraju niż na samej granicy. Podróżny, przekraczający granicę bez kontroli, powinien liczyć się z tym, że może zostać poddany kontroli w każdym miejscu kraju. Nie będzie jednak wiązała się z kwestią, czy ma prawo wjechać do naszego kraju i w nim przebywać. Funkcjonariusze sprawdzą, czy podróżny nie jest osobą poszukiwaną, czy jego samochód jest sprawny i czy nie znajduje się w bazie pojazdów utraconych, czy podróżny nie wwozi do Polski odpadów i materiałów niebezpiecznych, radioaktywnych lub narkotyków. Tak więc kontrola dotyczy przestrzegania obowiązującego w Polsce prawa, a nie jest klasyczną kontrolą graniczną.
Cudzoziemcy z krajów nie wchodzących w skład Strefy Schengen mogą mieć sprawdzone wizy oraz to, czy w Polsce przebywają legalnie. Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, że przepisy Układu z Schengen umożliwiają służbom granicznym państw-członków na kontynuowanie pościgu za osobą podejrzewaną o przestępstwo graniczne także na terytorium państwa sąsiedniego. Kilka razy zdarzyło się, że przemytnik ścigany przez służby Litwy zatrzymywany był przez funkcjonariuszy polskich i litewskich po polskiej stronie granicy.

Zupełnie inaczej przedstawia się służba graniczna na granicy zewnętrznej. Podstawowym zadaniem było zwiększenie ilości placówek i liczby pełniących w nich służbę funkcjonariuszy tak, by jedna placówka zapewniała ochranę około 20 km granicy, a placówka mogła funkcjonować w systemie zmianowym. Kolejnym zadaniem było stworzenie spójnego systemu teleinformatycznego, umożliwiającego dostęp do baz danych z każdej jednostki SG w Polsce, również w formie bezprzewodowej. Nawet w kolejowych przejściach granicznych kontrola dokumentów odbywa się już przy pomocy bezprzewodowych elektronicznych czytników dokumentów, połączonych bezpośrednio z bazami danych. Dzięki temu możliwa jest bieżąca weryfikacja osób i pojazdów, przekraczających granice Polski, co pozwala nie tylko zatrzymać wielu poszukiwanych lub zawrócić z granicy osoby niepożądane, ale także uniemożliwić przemyt znacznych ilości samochodów, które - skradzione w krajach UE – najczęściej są przemycane na Wschód.
Chociaż podstawową formą służby granicznej na granicy zewnętrznej pozostało patrolowanie linii granicy i jej obserwacja, to obecnie zadania te realizowane są przy pomocy najnowocześniejszej techniki optoelektronicznej. Kamery termowizyjne i noktowizory stanowią wyposażenie indywidualne funkcjonariuszy Straży Granicznej, ale są również montowane na samochodach (pojazdach obserwacyjnych) oraz statkach powietrznych (samolotach i śmigłowcach). Lotnictwo Straży Granicznej jest najbardziej rozbudowaną formacją powietrzną resortu spraw wewnętrznych i administracji. W działaniach często wykorzystywane są pojazdy, zarówno samochody terenowe, jak i radiowozy typu policyjnego, a także specjalistyczne motocykle i quady, choć gdzieniegdzie wciąż można spotkać tradycyjny patrol konny.
Mało znaną częścią działalności Straży Granicznej, również związaną z wejściem Polski do Strefy Schengen, jest służba przy ochronie międzynarodowych szlaków komunikacyjnych i przeciwdziałanie terroryzmowi.
Straż Graniczna wchodzi także w skład Europolu i korzysta z Systemu Informacyjnego Schengen, dzięki czemu na bieżąco uczestniczy w wymianie informacji dotyczącej wszelkiej przestępczości, w tym przestępczości granicznej. Straż graniczna bierze również udział w akcjach ratowniczych.

Z kolei zdaniem majora SG dr Marka Jarosińskiego z Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu, wejście Polski do strefy Schengen spowodowało korzystne zmiany w naszej działalności, bo odstąpienie od kontroli ruchu osobowego w przejściach granicznych pozwoliło nam skierować funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy dawniej obsługiwali przejścia graniczne, do bardziej efektywnej służby granicznej. -Nie musimy już teraz kontrolować ruchu osobowego w przejściach granicznych, żeby zatrzymywać poszukiwane osoby lub pojazdy zarejestrowane w europejskiej bazie informacyjnej SIS jako zaginione lub kradzione, bo obecnie wykonujemy te kontrole doraźnie, wyrywkowo, ale w miejscach, w których zakładamy największe prawdopodobieństwo przeprowadzenia skutecznych działań. Przeprowadzane obecnie przez naszych strażników granicznych systematyczne kontrole na drogach dojazdowych do granicy i w różnych miastach i miejscowościach regionu, często dosyć odległych od granicy, ujawniają podobną lub być może nawet większą ilość wykroczeń i przestępstw niż poprzednio. Przesunęliśmy działania z granicy w głąb kraju, bo przedtem osoby podejmujące proceder organizowania nielegalnej imigracji lub wprowadzania na teren Polski wyrobów ze sfałszowanymi znakami towarowymi oraz sprawcy przewożenia i rozprowadzania papierosów i alkoholu z przemytu były kontrolowane przez nas częściej w rejonach przygranicznych, a obecnie ujawniamy tego rodzaju przestępstwa często dość daleko od granicy, w głębi Polski. W ostatnim czasie zauważamy w Straży Granicznej nową tendencję: ze względu na nasze systematyczne kontrole, te osoby podejmujące próby prowadzenia przestępczości granicznej starają się omijać je i tworzyć nowe kanały przerzutu tych towarów – szlakami drogowymi wzdłuż granicy, ale w oddaleniu od niej lub pociągami, też dalej od granicy, bo mają nadzieję, ze Straż Graniczna i celnicy nie sięgają tam swoją działalnością. (...) Na Podkarpaciu spotykamy się z próbami organizowania nielegalnej imigracji głównie z terenu Ukrainy oraz z rejonu styku granic Polski, Ukrainy i Słowacji, gdzie od czasu do czasu podejmowane są próby przeprowadzania na terytorium Polski lub Słowacji nielegalnych imigrantów z Pakistanu i Indii. Jednak ostatnio te próby podejmowane są rzadko, bo działamy tam i oczywiście także w głębi kraju, z bardzo dużą skutecznością, co ma znaczenie prewencyjne – dostatecznie zniechęcamy przestępców próbujących organizować ten proceder przerzucania przez granicę nielegalnych imigrantów.

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Sat, April 20, 2024 10:58:56
IP          : 3.16.31.236
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html