Źródło: inTARnet.pl

  110 lat budynku "Sokoła"   -   28/11/2005

7 grudnia minie 110 rocznica oddania do użyteczności publicznej dawnego budynku Towarzystwa „Sokół”, obecnie zajmowanego przez Tarnowski Teatr im. L. Solskiego. Historię tarnowskiego "Sokoła" i budynku przy ulicy Mickiewicza 4, wspomina Paweł Juśko, członek zarządu Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół-Świat Pracy” w Tarnowie, które kontynuuje tradycje tej zasłużonej organizacji.

Ogloszenie

W 1883 r. powstało w Tarnowie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, jako druga, po lwowskiej, tego rodzaju organizacja w Galicji. Niezwykle popularny w dobie autonomii galicyjskiej ruch sokoli miał na celu nie tylko krzewienie kultury fizycznej, ale również propagowanie wartości patriotycznych. Działalność o takim charakterze posiadała niebagatelne znaczenie, zważywszy, że był to okres zaborów. Od początku istnienia tarnowskie gniazdo „Sokoła” starało się o pozyskanie własnego budynku.
7 grudnia 1895 r. oddano do użytku budynek Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Tarnowie, tegoż samego, który dzisiaj służy mieszkańcom naszego miasta jako teatr. Warto przypomnieć w skrócie jego osobliwą historię i podkreślić, iż został on wzniesiony właśnie staraniem członków tarnowskiego „Sokoła” i przez wiele lat był wykorzystywany przez tą niezwykle zasłużoną dla miasta organizację. Okazją jest 110 rocznica powstania budynku. I choć staraniem kontynuującego sokole tradycje Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół-Świat Pracy” dwa lata temu, na 125-lecie istnienia organizacji, wmurowano na budynku tablicę pamiątkową, przypominającą o historii teatralnego obiektu, to jednakże w świadomości społeczeństwa Tarnowa, informacja ta praktycznie nie funkcjonuje. A szkoda. Bo jest to część naszej wspólnej tradycji i dziedzictwa.

Z początkami budowy gmachu wiąże się pewna, obrosła później w legendę, anegdota. Mianowicie w roku 1884 członek „Sokoła”, druh Stanisław Podolecki, urzędnik Kasy Oszczędnościowej Miasta Tarnowa, uczestnicząc w ćwiczeniach organizowanych przez Towarzystwo „Sokół”, znalazł w sali gimnastycznej woreczek z 14 centami. Ponieważ nikt nie rościł sobie praw własności do zguby, znalazca przeznaczył je na Fundusz budowy własnej sali „Sokoła”. Od tego wydarzenia kwestia budowy własnej sali stała się jednym z priorytetów tarnowskiego „Sokoła”. Wśród architektów powstającego blisko 10-lat gmachu byli: Szczęsny Zaręba, Stanisław Rotter, Janusz Rypuszyński, Adolf Stapf, Walenty Adamski. Blisko 1/3 funduszy potrzebnych na jego budowę pochodziło ze składek członków organizacji, resztę pokryły darowizny i kredyty. Parcelę budowlaną podarowała Towarzystwu w 1892 r. Rada Miejska. Jak już wspomniane zostało powyżej budynek oddano do użytku 7 grudnia 1895 roku. W sali oprócz ćwiczeń gimnastycznych odbywały się wykłady, odczyty, okolicznościowe uroczystości, zebrania, a od 1903 r. zaczęto w nim wystawiać sztuki teatralne.
W wyniku działań militarnych w okresie I wojny światowej budynek tarnowskiego „Sokoła” doznał znacznych uszkodzeń. Stacjonujące w Tarnowie wojska wykorzystywały go jako m.in. jako koszary dla żołnierzy, szwalnie, kuchnie polową, a nawet cerkiew.
W dwudziestoleciu międzywojennym budynek został przebudowany i służył tarnowskim sokołom do 1939 r. Po wojnie decyzją nowych, komunistycznych władz miasta stał się siedzibą Miejskiego Domu Kultury, a później Teatru tarnowskiego im. L. Solskiego.
W latach 1958 - 60 dawna sokolnia została przebudowana i nowy wygląd zachowała do dnia dzisiejszego, przez cały ten czas służąc społeczeństwu Tarnowa jako teatr miejski. Aktualnie pragnąc nawiązać do chlubnej tradycji Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół-Świat Pracy”, rokrocznie organizuje w dawnym sokolim budynku Przegląd Poezji i Pieśni Patriotycznej, w którym uczestniczą dzieci i młodzież ze szkół Tarnowa oraz powiatów: tarnowskiego, limanowskiego i brzeskiego.

Paweł Juśko

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Tue, April 23, 2024 18:30:29
IP          : 3.146.221.204
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html