Źródło: inTARnet.pl

   Ohel Arie Lejbusza Halbersztama    -   02/7/2008

Komitet Opieki Nad Zabytkami Kultury żydowskiej w Tarnowie otrzymał od Marszałka Województwa Małopolskiego 10 000 zł. na renowację ohelu (rodzaj nagrobka) Arie Lejbusza Halbersztama (1865 – 1930), syna znanego cadyka Jecheskiela Szragi z Sieniawy, wnuka założyciela dynastii Halbersztamów – Chaima z Nowego Sącza. Przypomnijmy: na tarnowskiej nekropolii znajduje się około czterech tysięcy nagrobków – najstarsze pochodzą z XVII wieku.

Ogloszenie

Arie Lejbusz Halbersztam do Tarnowa przybył przed I wojną światową. Zdobył wielkie uznanie jako człowiek wielce świątobliwy a jego pogrzeb był wielkim wydarzeniem, któremu towarzyszyło przybycie wielu znanych rabinów oraz cadyk Ben Cijon z Bobowej. Warto dodać, że podczas przejścia konduktu przez miasto wszystkie sklepy żydowskie były zamknięte. Obok nagrobka cadyka stoi nagrobek jego żony.
Ohel (hebr. Namiot) jest budowlą murowaną, stanowiącą szczególny rodzaj nagrobka, którym wyróżniano po śmierci tych, którzy szczególnie zasłużyli się dla wspólnoty Żydów. Piękne, zamknięte ohele w okolicach Tarnowa znaleźć można w Bobowej oraz Żabnie. Po śmierci Arie Lejbusza Halbersztama, Żydzi dla których był nauczycielem postanowili zapewne uhonorować rabina budując ohel. Powstało jednak jedynie betonowe ogrodzenie wokół pionowych płyt nagrobnych Halbersztama i jego żony. Taka forma budowli charakterystyczna jest dla cmentarza żydowskiego w Tarnowie, występuje bowiem jeszcze w kilku miejscach.
Powstanie całkowicie nowe ogrodzenie nagrobka, jednak zgodnie z wymogami Komisji Rabinicznej działającej pod kierunkiem Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha, wykorzystane zostaną stare fundamenty aby przez przypadek nie doprowadzić na naruszenia grobu.

Tarnowska nekropolia należy do największych, najstarszych i najlepiej zachowanych na terenie południowej Polski. Zajmuje powierzchnię 3,27 ha, znajduje się na nim około cztery tysiące nagrobków. Najstarsze pochodzą z XVII wieku. 29 czerwca pracownicy tarnowskiego Muzeum Okręgowego oprowadzali po niej wszystkich chętnych, gotowych poświęcić trzy kwadranse aby poznać historię najbardziej tajemniczej i najstarszej nekropolii tarnowskiej. Przy okazji można było nabyć – dostępny w Muzeum – przewodnik turystyczny „Tarnowski cmentarz żydowski” autorstwa Adama Bartosza i Janusza Kozioła.
Na niektórych nagrobkach cmentarnych zachowały się ślady polichromii, większość posiada bogatą symbolikę i ornamentykę. Nagrobki zdobią inskrypcje w językach: hebrajskim, niemieckim i polskim. Cmentarz został założony w XVI wieku (pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1581 roku) na terenie ówczesnego miejskiego folwarku Pogwizdów. Dewastowany przez Niemców podczas okupacji, był miejscem masowych egzekucji Żydów z tarnowskiego getta od czerwca 1942 do września 1943 roku. Po wojnie, w 1946 roku, żydowski rzeźbiarz Dawid Beker, ustawił na miejscu masowej mogiły pomordowanych pomnik, złamaną kolumnę, pochodzącą z ruin Synagogi Nowej (Jubileuszowej) w Tarnowie. Wyryty na niej w języku hebrajskim cytat „A słońce świeciło i nie wstydziło się..”. jest wyjęty z poematu Nahmana Bialika, stworzonego po pogromie Żydów w Kiszyniowie na Ukrainie w 1903 roku. Od 1989 roku cmentarz otoczony jest opieką miasta oraz Komitetu Opieki Nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie. Został wpisany na krajową listę zabytków. Odbudowano i uzupełniono ogrodzenie, usunięto dziko rosnące zarośla, ustawiane są przewrócone nagrobki. Na cmentarzu zachowały się nagrobki rabinów, sędziów, artystów, działaczy syjonistycznych oraz kwatera Żydów, żołnierzy armii austro – węgierskiej, zmarłych w pobliskim szpitalu podczas I wojny światowej. Kuta z żelaza przedwojenna brama cmentarza, znajduje się obecnie w Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie, podarowana przez prezydenta RP Lecha Wałęsę, podczas jego wizyty w USA w 1991 roku. Jest to drugi co do wielkości obiekt w tym muzeum. Cmentarz żydowski w Tarnowie jest czynnym cmentarzem, zarządzanym przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie.

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Fri, May 9, 2025 05:16:30
IP          : 3.145.151.116
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html