Źródło: inTARnet.pl

   Spacerkiem po Tarnowie    -   20/8/2008

Za nami przedostatni w tym roku spacerek po Tarnowie – w wędrówce śladami walk niepodległościowych przewodnikiem był starszy kustosz Muzeum Okręgowego Kazimierz Bańburski. Zgodnie z zapowiedziami wędrówka rozpoczęła się wspólnym śpiewaniem wojskowych pieśni oraz odczytaniem żartobliwych „Żurawiejek” – „Pod kocami dziewki chowa – to jest piąty pułk z Tarnowa” – głosiła jedna z nich.

Ogloszenie

Najpierw był 57 pułk piechoty austriackiej, który wymówił posłuszeństwo władzom austriackim wracając z frontu włoskiego do Tarnowa; tu po uzupełnieniu zorganizowano 57 Pułk Ziemi Tarnowskiej, który w styczniu 1919 roku przemianowano na 13 Pułki Ziemi Tarnowskiej, a w lutym ostatecznie na 16 Pułk Piechoty. 29 maja 1927 roku w Tarnowie prezydent RP Ignacy Mościcki wręczył pułkowi sztandar – dar społeczeństwa miast i powiatów Tarnów, Brzesko i Dąbrowa Tarnowska.
W ubiegłym roku ukazała się popularnonaukowa, obszerna publikacja poświęcona 16 Pułkowi Piechoty Ziemi Tarnowskiej – jej “premiera” miała miejsce 28 maja w sali konferencyjnej Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie podczas poświęconej Pułkowi sesji naukowej. Książka – praca zbiorowa E. Juśko, W. Szczepanika, M. Olejnik, J. Ryta, G. Kubackiego i J. Rostkowskiego adresowana jest do młodzieży i do entuzjastów historii wojskowości. Wzbogacają ją liczne zdjęcia, zgromadzone dzięki mieszkańcom naszego miasta i regionu. Publikację można nabyć w Samorządowym Centrum Edukacji (w budynku MUW).
Ciekawostką również jest fakt, iż nazwę „16 Pułk” przyjął zespół muzyczny działający przy Centrum Animacji Społecznej „Horyzonty”, założony przy okazji poświęconej Katyniowi kampanii społecznej i wykonujący pieśni patriotyczne w rockowych aranżacjach.

Z kolei historia stacjonującego również w Tarnowie, a następnie w Dębicy 5 Pułku Strzelców Konnych sięga czasów Księstwa Warszawskiego – pułk powstał w listopadzie 1806 roku decyzją generała Jana Henryka Dąbrowskiego o przeprowadzeniu poboru. Pułk walczył jeszcze z Rosjanami w 1831 roku. Po odzyskaniu niepodległości jednostkę tą reaktywowano w 1919 roku jako 3 Pułk Dragonów, przemianowaną wkrótce na 3 Pułki Strzelców Konnych, a w roku 1920 – na 5 PSK, stacjonujący w Tarnowie. Sztandar pułku zaginął we wrześniu 1939 roku, zaś w okresie okupacji z jednostki tej utworzono 5 Pułk Strzelców Konnych Armii Krajowej, który liczył ponad 2 tysiące żołnierzy. Tradycję pułku krótko kontynuował powstały w 1995 roku batalion rozpoznawczy 10 Sudeckiej Dywizji Zmechanizowanej, rozformowany w 1998 roku, natomiast we wrześniu 2004r. podczas Tarnowskiej Parady Konnej po raz pierwszy mieszkańcom naszego miasta zaprezentowano Tarnowski Oddział Jazdy im. 5 Pułku Strzelców Konnych (z siedzibą przy Stadzie Ogierów Klikowa), będący terenowym oddział stowarzyszenia „Szwadron Jazdy RP”.

Oprócz 16PP, stacjonującego w naszym mieście w latach 1918-1939 i 5PSK, w Tarnowie gościły też inne jednostki, np. 14 Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany, a epizodycznie - oddział artylerii konnej – 5 DAK.
Tarnowskim jednostkom poświęcone były niektóre „Żurawiejki” – dwuwierszowe, rymowane przyśpiewki, dosadnym, dowcipnym językiem charakteryzujące poszczególne pułki kawalerii lub artylerii konnej. „Żurawiejkowy” zwyczaj rozpoczął się w latach 1919 – 1920 i jego nazwa nawiązywała do refrenu rosyjkich przyśpiewek: „żura, żura, żurawlja, żurawiejka ty maja!”. Oto garść z nich:
Długo błądził w okolicy
Wreszcie trafił do Dębicy
Lance do boju, szable w dłoń, bolszewika goń, goń, goń.
(lub też, w innej wersji: Brakło rowów w okolicy – i przenieśli ich do Dębicy);

Pod kocami dziewki chowa
To jest piąty pułk z Tarnowa
Lance do boju...

Po pijaństwie leży w rowie
To jest piąty pułk w Tarnowie

Wisła, Niemen, Berezyna
Śpiew, wino i dziewczyna

Spacerek śladami przeszłości, który odbył się w minioną niedzielę, tradycyjnie rozpoczęła etiuda przygotowana przez Tarnowską Artystyczną Konfraternię – miłośnicy historii wspólnie odśpiewali kilka popularnych wojskowych piosenek – zarówno tych znanych, jak „Rozkwitały pąki białych róż”, jak i tych zapomnianych, niekiedy frywolnych, np. „Medycyna naszej doby” ze słowami Bolesława Wieniawy – Długoszowskiego czy „Pobór Tarnowianek” (Warszawianek): ”Pułk najpierwszy tarnowianek, raz, dwa, trzy – ma się nazwać pułk ułanek, raz, dwa, trzy – wielkie wezmą do dragonów, stare panny do furgonów, raz, dwa, trzy”. Za tło muzyczne posłużyły proste, oszczędne, a przez to wspaniałe współczesne nagrania z płyty wydanej przez Loch Camelot, a także nagrania archiwalnej – z archiwum Polskiego Radia, czy, jak w przypadku powstałej w listopadzie 1914 roku pieśni „Rozkwitały pąki...” – w wykonaniu chóru Orlanda w latach 30-tych.
Kolejny, już ostatni spacer – w niedzielę za dwa tygodnie.

Organizatorem spacerów jest Tarnowskie Centrum Informacji oraz Tarnowska Artystyczna Konfraternia, przy udziale Starostwa Powiatowego w Tarnowie.
MP

Foto: ze strony www.tajemnice.org.pl

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Wed, May 1, 2024 22:00:48
IP          : 18.118.145.114
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html