Źródło: inTARnet.pl

   30 czerwca 1929 roku wydarzenia w Tarnowie były w centrum uwagi całej Polski    -   25/6/2009

1 lipca odbędą się w Tarnowie uroczystości upamiętniające złożenia 80 lat temu, 30 czerwca 1929 roku prochów generała Józefa Bema w mauzoleum w Parku Strzeleckim. Wydarzenie to w owym czasie było w centrum uwagi całej Polsce. Na uroczystości do naszego miasta przybędzie delegacja węgierska i liczący ponad 50 osób zespół, który o godz. 17:00 da plenerowy koncert. Warto również przy okazji podkreślić ogromne zainteresowanie, jaką cieszy się replika Panoramy Siedmiogrodzkiej ustawiona na Placu Rybnym. Zainteresowanych jej wypożyczeniem jest kilka węgierskich miast.

Posłuchaj wypowiedzi Marii Zawady Bilik z tarnowskiego magistratu na temat generała Józefa Bema i Panoramy Siedmiogrodzkiej :

Ogloszenie

30 czerwca 1929 roku wydarzenia w Tarnowie były w centrum uwagi całej Polski. Odbywała się tu bowiem kulminacja ważnego zdarzenia historycznego i patriotycznego – złożenie w mauzoleum prochów generała Józefa Bema, bohatera symbolizującego walkę pokoleń polaków o niepodległą ojczyznę.
Muzeum Okręgowe w Tarnowie przygotowało ekspozycję czasową związaną z 80. rocznicą sprowadzenia do Tarnowa prochów generała Józefa Bema. Na wystawie zobaczyć będzie można dokumenty, fotografie, pamiątkowe szarfy oraz wiele innych archiwaliów i realiów związanych z uroczystością sprowadzenia szczątków Józefa Bema.

Przypomnijmy Józef Zachariasz Bem zmarł na obczyźnie 10 grudnia 1850 r. w syryjskim Aleppo, pochowano go na muzułmańskim cmentarzu wojskowym Dżebel-el-Isam. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę pojawiła się idea sprowadzenia prochów generała do ojczyzny, która spotkała się z olbrzymim zainteresowaniem całego społeczeństwa. W rodzinnym mieście generała, już w 1926 r. zawiązał się „Lokalny Komitet Sprowadzenia Zwłok Gen. J. Bema”. Rok później władze polskie rozpoczęły starania o sprowadzenie szczątków gen. J. Bema do kraju. Pod patronatem prezydenta Rzeczypospolitej, Ignacego Mościckiego zawiązał się krajowy „Komitet Sprowadzenia do Kraju Zwłok Gen. J. Bema”, którego honorowym członkiem był m. in. marszałek Józef Piłsudski.

Problematyczną sprawą było ustalenie miejsca, gdzie miały spocząć szczątki Bema. Mimo, że od początku brano pod uwagą Tarnów, tu i ówdzie odzywały się głosy proponujące stolicę państwa względnie stoki Wawelu. Po dłuższych rozważaniach ostatecznie ustalono, iż miejscem wiecznego spoczynku bohatera winno być jego rodzinne miasto - Tarnów.
Działający w Tarnowie Komitet Lokalny zaabsorbowany był sprawą mauzoleum, w którym miały spocząć prochy Bema. Po długich rozmowach, bo i tutaj nie obyło się bez spornych kwestii, postanowiono usytuować mauzoleum w Ogrodzie Strzeleckim, na niewielkiej wysepce dawnego stawu. Plan ten pociągnął za sobą konieczność zmiany dotychczasowej struktury parku, stworzenia odpowiedniego otoczenia, wytyczenia alei otwierającej perspektywę mauzoleum. Projekt tej szczególnej budowli powierzono Adolfowi Szyszko-Bohuszowi, rektorowi Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

20 czerwca 1929 r. w obecności przedstawicieli władz Francji, Polski, Węgier i Turcji dokonano ekshumacji zwłok. Trumnę umieszczoną w specjalnym wagonie przewieziono przez granice Turcji, Jugosławii do stolicy Węgier - Budapesztu. Odtąd trumnie towarzyszyła wojskowa delegacja węgierska. Na wszystkich stacjach, przez które przejeżdżał pociąg, stały szpalery ludzi z odkrytymi głowami. Wagon obrzucano kwiatami.
29 czerwca wagon z prochami gen. J. Bema przejechał granice Polski, gdzie powitano go wyjątkowo uroczyście. W imponującym pochodzie trumnę przybraną sztandarami Polski, Węgier i Turcji przewieziono na Wawel. Następnego dnia ulicami Krakowa przeszedł uroczysty kondukt by przy salwie 21 strzałów pożegnać Bohatera odjeżdżającego do rodzinnego miasta.

30 czerwca 1929 r. był prawdziwym świętem całej tarnowskiej społeczności. Szczególnie imponująco wyglądały udekorowane perony, ulice, budynki, zwisające zielone festony, szarfy w barwach trzech państw, biało-czerwone chorągiewki, szpalery umundurowanych kolejarzy, strzelców, harcerzy. Niecodziennym przeżyciem była ostatnia droga generała. Przy dźwiękach „Warszawianki” ruszyła laweta z trumną, otoczoną kordonem oficerów różnych formacji, pod bramę triumfalną (projektu W. Giżberta-Studnickiego) znajdującą się u wylotu ul. Krakowskiej. Uroczysty kondukt przemierzył odświętnie przystrojone ulice: Krakowską, Wałową i Piłsudskiego, by dotrzeć do Ogrodu Strzeleckiego. Tutaj na końcowym odcinku trumnę do mauzoleum przenieśli na swych ramionach oficerowie.

Wystawa w tarnowskim Muzeum Okręgowym jest jednym z wielu wydarzeń obchodzonego w Tarnowie „Roku generała Bema”. Otwarcie wystawy odbędzie się 1 lipca o godz. 15:30. Godzinę wcześniej przybyli z Węgier goście, wraz z ambasadorem Węgier odbędą spacer śladami generała, odwiedzą również pomnik generała, by udać pod mauzoleum w Parku Strzeleckim, gdzie około godz. 17-tej przewidziano koncert węgierskiego zespołu.

Pisząc o uroczystościach warto dodać parę słów o replice o czarno-białej „Panoramy Siedmiogrodzkiej” znajdującej się na Placu Rybnym. Choć nie została ona odtworzona w skali 1:1 (oryginał miał 120 metrów długości), jej powstanie i ustawienie było, jak się okazuje, dość karkołomnym przedsięwzięciem techniczno – logistycznym. Mało kto wie, że replika ta powstała po zeskanowaniu fotografii panoramy zamieszczonych w... maleńkiej książeczce wydanej przed półwieczem, której jedyny w Polsce, węgierskojęzyczny egzemplarz znajduje się w posiadaniu Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Możemy sobie tylko wyobrazić ile pracy wymagało podretuszowanie powiększonych tylokrotnie zdjęć i nic dziwnego, że długo żadna z tarnowskich firm nie chciał się podjąć tego zadania.
Tarnowska replika panoramy cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Chęć jej wypożyczenia wyraziło kilka polskich i kilka węgierskich miast.

I choć mamy w Tarnowie i mauzoleum, i pomnik, i „miejsce urodzin” generała, to chyba nie do końca potrafimy docenić i zauważyć, jak wielkim szacunkiem jest darzona na Węgrzech postać naszego wspólnego bohatera i jak ważna z tego względu jest dla wielu Węgrów wizyta w naszym mieście. Zapraszamy do wysłuchania tego, co na ten temat mówi Maria Zawada – Bilik z tarnowskiego magistratu.
MP

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Fri, April 19, 2024 11:23:39
IP          : 3.141.202.187
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html