To jest strona archiwalna
   Co to był za portal ?   
Najnowsze informacje
Zapraszamy, promujemy
Reklama
OGŁOSZENIA i REKLAMY (arch.)
Reklama
Reklama
Reklama
InTARnet poleca
Reklama
Reklama
Źródło: inTARnet.pl
  
   Odnaleziono nagrobek żydowskiej filantropki    -   15/9/2009
Kim była Debora Wechsler?
Udało się zidentyfikować nagrobek Debory Wechsler na cmentarzu żydowskim w Tarnowie. Wykonany z jasnego granitu, został powalony nie wiadomo jak dawno temu. Wśród skomplikowanej inskrypcji znaleźć można jednak zdanie, że była „wielką dobrodziejką świętej gminy żydowskiej w Tarnowie”. „Może wraz z podniesieniem nagrobka przywrócona zostanie prawdziwa pamięć o niezwykłej kobiecie” – informuje Muzeum Okręgowe w Tarnowie.

Ogloszenie

„W 1842 roku pod dobroczynnym rządem jego majestatu cesarza Ferdynanda I, gmina żydowska buduje szpital. Na życzenie cesarsko-królewskiego gubernialnego radcy pana Józefa Breinla von Wallersterna przystąpiła do tego przedsięwzięcia, jednocześnie mocno wsparta przez tego wielce szanownego pana, radcę dworu, przez jego funkcyjne wpływy i osobiste oddziaływania. Podczas dwóch biegłych lat, pan Ignacy Hingler i przedstawiciele gminy, panowie Jakub Goldlust, Pinkas Palester i Salomon Finkelstein byli zainteresowani zebraniem już posiadanego majątku szpitalnego. Poprzedni budynek szpitalny, który bezcelowo stał w środku miasta został sprzedany. W ten oto sposób powstał fundusz dla budowy nowego szpitala, gmina dobrowolnie dołożyła środki na wyposażenie wnętrza i pokrycie pierwszych wydatków. Zarządzanie powierzono czterem poważnym członkom gminy: Michałowi Palesterowi, Aronowi Kaminerowi, Chaimowi Lejbowi Feigenbaumowi oraz Lipie Wejngartenowi. Dla trwałego utrzymania szpitala stalono następjące dobrowolne opłaty i zbiórki przy różnych okazjach.
Wpływy z łaźni, od domów modlitwy i bóżnic, zbiórki pieniężne z okazji uroczystości urodzinowych, ślubów, postrzyżyn, pochówków, stawiania nagrobków, za wywołanie do odczytania wersetów Tory w soboty w synagodze, w końcu z ofiar składanych do puszek stojących w miejscach publicznych. W ten sposób szpital ku chwale i błogosławieństw cierpiących wiernych został ofiarowany i dnia dzisiejszego otwarty. Niechaj błogosławieństwo Boże spłynie na ten dom, w którym się zebraliśmy dla uroczystego i szlachetnego celu. Tarnów, 26 stycznia 1842 roku”
Podpisani:
Józef Breinl von Wallerstern c.k. radca guberniany i tarnowski starosta, Ignacy Hengler, Rapaport – tytularny rabin, Pinkas Palester, Samuel Finkelstein, Michał Palester, A. Kaminer, Chaim Lejb Feigenbaum, Lipa Wajngarten, Hirsz Keller, Dawid Rappaport, Menke Wechsler, I. Luksemberg. Świadkowie: Humiński – komisarz okręgowy, Tobiaszek – komisarz starostwa, dr Fuller – komisarz starostwa, Jarosz – inspektor starostwa, Edward Kelerman – dr medycyny, okręgowy fizyk, członek c.k. Towarzystwa Praktykujących Lekarz w Wiedniu, Izaak Keler, Hirsz Bernsztajn, Saul Finkelstein, Lejbl Mine, Izrael Bernstein, Mendel Keler”.


Wśród wymienionych członków gminy znajdował się także Menke Wechler, którego żona Debora przeszła do historii jako gorąca i pełna poświęcenia filantropka, a także fundatorka szpitala żydowskiego w Tarnowie. Jak wspomina Abraham Chomet w „Egzystencji i zagładzie żydowskiego miasteczka”: „W tamtym czasie (połowa XIX wieku), dla dobra gminy żydowskiej wiele zdziałała szlachetna żydowska filantropka Debora Wechsler. Podarowała gminie tarnowskiej kompleks domów przy ulicy Nowej, co zostało potwierdzone w jej testamencie sporządzonym dnia 20 listopada 1875 roku. Do wybuchu drugiej wojny światowej w tych domach mieściły się: szkoła im. Debory Wechsler i biura gminy. Wszystkie te domy zostały zburzone przez hitlerowskich bandytów w końcu 1939 roku”.

Niewątpliwy jest zatem fakt, iż wspomniana Debora Wechsler była dobrodziejką żydowskiego szpitala w Tarnowie, wspierając go więcej niż hojnie. W wyniku przeoczenia jednak nie wiadomo dokładnie kiedy, w historii Tarnowa zaistniała Debora Menkes-Wechsler, fundatorka szpitala. Przez niefortunne połączenie imienia Debory z personaliami jej męża powstała nowa, nie istniejąca nigdy osoba.
Oto co mówią archiwalia o śmierci Debory Wechsler w księdze zgonów:
Data dokonania wpisu: 12 grudnia 1887
Stwierdzający zgon: Dr Metzger
Data zgonu: 12 grudnia 1887, godzina 4 popołudniu
Miejsce zamieszkania zmarłej: Tarnów, Przedmieście Zawale Nr 18
(Dopisane) Pogrzeb: 14 grudnia 1887, Tarnów-Pogwizdów
Imię i nazwisko zmarłej: Dwora (Debora) Wechsler była żona Menke Wechslera, córka Chaima Józefa i Hendli Wechsler
Stan cywilny: wdowa
Wiek zmarłej: 80
Przyczyna śmierci: rak piersi

Jak widać zatem, w momencie powstania żydowskiego szpitala w Tarnowie, Debora Wechsler była już kobietą dojrzałą, liczącą sobie 35 lat. Zapewne także była już żoną Menke Wechslera i matką jego dzieci. Ale ani Debora ani Menke nie byli fundatorami szpitala żydowskiego. Kierowania zasadą „cedaki” czyli miłosierdzia wobec bliźniego, Debora w sposób istotny stała się swoistym sponsorem szpitala i dochody z jej dóbr pomagały w prawidłowym jego funkcjonowaniu, niemniej jednak o szpital postarała się cała gmina żydowska w Tarnowie.

Jak informuje Muzeum Okręgowe, udało się zidentyfikować nagrobek Debory Wechsler na cmentarzu żydowskim w Tarnowie. Wykonany z jasnego granitu, został powalony nie wiadomo jak dawno temu. Wśród skomplikowanej inskrypcji znaleźć można jednak zdanie, że była „wielką dobrodziejką świętej gminy żydowskiej w Tarnowie”. Może wraz z podniesieniem nagrobka przywrócona zostanie prawdziwa pamięć o niezwykłej kobiecie.
Sonda inTARnetowa
 
A to czytałeś ?

Warning: mysql_connect() [function.mysql-connect]: Unknown MySQL server host 'mysql5-3.premium' (1) in /home/intarnet/www/www1.atlas.okay.pl/poll/include/class_mysql.php on line 32
Connection Error
MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Thu, March 28, 2024 19:47:43
IP          : 54.173.214.79
Browser     : claudebot
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html