Źródło: inTARnet.pl

   Stanisław Zaucha z Jodłówki - Wałek na wystawie IPN    -   30/7/2012

Dnia szóstego sierpnia na murze Aresztu Śledczego przy ulicy Montelupich w Krakowie zostanie otwarta wystawa dotycząca historii tego miejsca. Przedsięwzięcie zatytułowane „Monte. Kronika terroru 1939-1989” jest wspólną inicjatywą krakowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej oraz Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Krakowie. Jedną z postaci, która zostanie zaprezentowana na wystawowych planszach będzie urodzony w Jodłówce – Walkach Stanisław Zaucha, funkcjonariusz przedwojennej Straży Więziennej, który został zamordowany przez NKWD w Twerze.

Ogloszenie

Stanisław Zaucha urodził się 9 kwietnia 1909 roku w Wałkach, a po pewnym czasie rodzina Zauchów przeniosła się do Woli Rzędzińskiej. Czynną służbę wojskową, a następnie służbę nadterminowa odbywał w szeregach 6 Pułku Artylerii Lekkiej w Krakowie, gdzie dosłużył się stopnia kaprala. Po zakończeniu służby wojskowej zdecydował się na pracę w więziennictwie i został skierowany do tarnowskiego więzienia przy ul. Konarskiego. Następnie został przeniesiony do miejscowości Ostróg nad Horyniem i pełnił służbę w tamtejszym wiezieniu. Po agresji radzieckiej na Polskę 17 września 1939 roku, Stanisław Zaucha został pojmany przez władze sowieckie i osadzony w obozie jenieckim w Ostaszkowie. Z tego obozu przesłał żonie jedną kartkę pocztową zawiadamiającą, że „żyje i jest zdrów”. Była to ostatnia wiadomość od niego. Jego kolega Daniel Jankowski uratował się z Ostaszkowa i z armią generała Andersa trafił do Anglii. Stamtąd napisał list do żony Stanisława Zauchy – Marii, w którym informował: „Co do śmierci Stasia, że nie byłem obecny przy Jego śmierci, nie byłem i nic bym nie mógł pomóc, a przysięgnąć przed Bogiem mogę, że zginęli wszyscy moi koledzy z Ostroga, którzy byli razem ze mną, to znaczy cały personel prócz Majcherczaka – ten był ze mną.” Z wniosku żony Sąd Grodzki w Tarnowie postanowieniem z dnia 23 marca 1947 r. uznał Stanisława Zauchę za zmarłego. Jego nazwisko zostało umieszczone na tak zwanej Tablicy Katyńskiej w Kościele Księży Filipinów w Tarnowie.

Stanisław Zaucha podzielił los przeszło dwudziestu pięciu tysięcy polskich oficerów, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, żandarmów, funkcjonariuszy Policji, Straży Więziennej i urzędników zamordowanych na rozkaz Stalina wiosną 1940 roku. Oficerów więzionych w obozie w Kozielsku rozstrzelano w nad dołami w Katyniu, jeńców obozu w Starobielsku rozstrzelano w Charkowie, natomiast uwięzionych w Ostaszkowie funkcjonariuszy Policji, Żandarmerii i Straży Więziennej, NKWD rozstrzelało w więzieniu w Kalininie (obecnie Twer) a pochowano ich w dołach, w pobliskim Miednoje.

Jak informuje Dorota Korohoda, Asystent Prasowy Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie - ”W latach okupacji w gmachu obecnego aresztu znajdowało się więzienie Gestapo w którym przetrzymywano, torturowano i zabijano osoby podejrzane o udział w działaniach skierowanych przeciw okupantowi. Po 1945 r. pieczę nad więzieniem przejęło początkowo NKWD, potem Urząd Bezpieczeństwa. Więzienie ponownie stało się miejscem wyjątkowo brutalnych represji i likwidacji przeciwników politycznych. W latach 80. na „Monte” trafiali działacze opozycji, którzy podejmowali bądź kontynuowali opór po wprowadzeniu stanu wojennego. W specjalnym wydzielonym bloku, tzw. getcie, pozostającym pod kontrolą Służby Bezpieczeństwa przeprowadzano przesłuchania oraz prowokacje. Kilka plansz nawiązuje do historii przedwojennego więziennictwa, postaw strażników w czasie okupacji i po II Wojnie Światowej. Przedstawia też funkcjonariuszy Straży Więziennej z terenu Małopolski, którzy zginęli w Zbrodni Katyńskiej. Data wernisażu nie jest przypadkowa – 6 sierpnia 1944 roku Niemcy na terenie Krakowa dokonali prewencyjnych aresztowań po wybuchu Powstania Warszawskiego. Kilka tysięcy osób trafiło wtedy do nazistowskich więzień i obozu koncentracyjnego w Płaszowie – dodaje Dorota Korohoda.

Adam Ryba

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Fri, April 26, 2024 15:00:08
IP          : 3.17.181.21
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html