Źródło: inTARnet.pl

  Wielki Piątek Męki Pańskiej   -   14/4/2006

Katolicy przeżywają dziś kolejny dzień Triduum Paschalnego. O samym pojęciu, jego zakresie i historycznych ewolucjach pisaliśmy wczoraj. Wielki Piątek jest pamiątką po najsmutniejszych dla chrześcijanina wydarzeniach sprzed dwóch tysięcy lat - tych, które poprzedziły śmierć Chrystusa: sąd nad nim, Jego drogę na Kalwarię, samo ukrzyżowanie oraz zgon. To jeden z niewielu dni w roku, w któ­rym Kościół nakazuje swoim wyznaw­com post ścisły, czyli jakościowy i iloś­ciowy.

Ogloszenie

W ostatnim swym akcie powiedzie nas dzisiejsza liturgia stromo pod górę ­na Kalwarię, miejsce straceń. Rzymskie zwyczaje wykonywania straceń wskazują, że Kalwaria leżała poza miastem. Wcze­śniej znajdziemy się w pałacu najwyż­szych kapłanów i w twierdzy Antonia, gdzie rezydował namiestnik Cezara-Piłat. Wejdziemy w atmosferę czystej nienawiś­ci i wołającej o pomstę do nieba niesprawiedliwości. Otrzemy się o piekło na ziemi, do którego zstąpił Zbawiciel. Poznamy sens ofiary, tej która jest wierzchołkiem miłości, bo wszak nie ma większej miłości, niż gdy ktoś życie swoje oddaje za wszystkich, także za nieprzyjaciół swoich.
Nigdzie nie odprawia się w tym dniu Mszy św. To najważniejszy symbol tego dnia. Świątynie bez eucharystycznej celebracji, puste niejako, z „bezczynnymi" kapłanami, odsyłają na Kalwarię, gdzie Najwyższy Kapłan składa krwawą Ofiarę, niewyczerpane źródło każdej Eucharystii, tej sprawowanej w przebogatej europejskiej katedrze czy odprawianej w prostych warunkach terenów misyjnych.
Układ liturgii Wielkiego Piątku należy do najstarszych klejnotów liturgicznej tradycji Kościoła. Już w IV wieku w Jerozolimie chrześcijanie rano gromadzili się na Kalwarii, na adoracji Krzyża, by po południu zebrać się znowu na czytaniu Pisma Świętego. Liturgia Wielkiego Piątku roz­poczyna się więc Liturgią Słowa, po której następuje adoracja Krzyża i wreszcie posi­lenie się Chlebem Eucharystycznym.

Post ścisły

To jeden z niewielu dni w roku, w którym Kościół nakazuje swoim wyznawcom post ścisły, czyli jakościowy i ilościowy. Tradycja poszczenia w Wielki Piątek ma swój początek już 100 lat po śmierci Chrystusa. Nazywano ten post „postem współczucia". Był znacznie surowszy od dzisiejszego poszczenia. Chrześcijanie odmawiali sobie w tym dniu zarówno pokarmu, jak i napoju.

Kolor szat liturgicznych

W Wielki Piątek celebrans używa czerwonego koloru szat. Jak pisze ks. Józef Sroka „W przeszłości w liturgii Wielkiego Piątku używano koloru czarnego. Obecnie używa się koloru czerwonego. Jest to znak królewskości Chrystusa i Jego zwycięstwa nad śmiercią oraz znak Jego najwyższego męczeństwa we własnej krwi na krzyżu. Jest to też kolor męczenników, którzy w Chrystusie widzieli swój ideał i wzór, a w posłuszeństwie Bogu aż do śmierci ­źródło własnej ofiary i własnego triumfu".

Prostratio

To pierwszy, przejmujący symbol liturgii Wielkiego Piątku. Celebrans, wychodząc w zupełnej ciszy przed otarz, pada przed nim twarzą do ziemi. To nie tyle gest prostego uniżenia, ale także uznanie winy, postawa szoku, który rodzi się ze świadomości., że przez nasze grzechy jesteśmy współwinni śmierci Chrystusa na krzyżu. Padamy na twarz przed manifestacją Bo­żej obecności, uznając, że Krzyż jest prawdziwym „krzewem gorejącym", miejscem ostatecznego objawienia ognia Bożej miłości, który choć płonie, to nie niszczy. Prostratio jest symbolem rzadko używanym w liturgii - tylko podczas wyjątkowych okazji. Poza Wielkim Piątkiem pojawia się przy sakramencie święceń.

Liturgia Słowa

Mówi o Bożym Planie Zbawienia Człowieka, który Bóg objawiał naro­dowi wybranemu przez proroków. W N pieśni o Słudze Jahwe proroka Izajasza słyszymy wizję odkupieńczej śmierci Chrystusa. W drugim czytaniu słyszymy wyznanie wiary pierwotnego Kościoła, a w Ewangelii - opis Męki Chrystusa. Kluczem do zrozumienia podanych przez św. Jana faktów jest Boża miłość.

Modlitwa powszechna

To kolejny element, który ma swo­je źródło w tradycji pierwotnego chrześcijaństwa. Modlitwa za wszystkich, bo za wszystkich umarł Chrystus. Jej „powszechność" wyraża się w trosce, aby nie zmarnowała się ani odrobina odkupieńczej krwi Chrystusa, który umiera za zbawienie świata. Modlitw wielkopiątkowych jest dziesięć. Każda ma taką samą strukturę. Na początku następuje wezwanie do modlitwy, podanie intencji, chwila ciszy i zebranie błagań w modlitwie, które wierni potwierdzają w uroczystym Amen - „Niech się tak stanie".

Adoracja Krzyża

Podobnie jak wiele innych elementów liturgii wielkopiątkowej, adoracja Krzyża wywodzi się z Jerozolimy. Później przejęły ją inne wspólnoty. Dokumenty wskazują, że w Rzymie znano ją już w VII wieku. Z Rzymu trafiła do Franko­nii, gdzie obrzęd udramatyzowano, od­słaniając uroczyście krzyż przy śpiewie znanej nam dziś antyfony: „Oto drzewo krzyża". Słowa nawiązują wprost do pierwszego drzewa w Piśmie Świętym, którego owocem była śmierć. Owo­cem tego drzewa jest życie.

Komunia św.

To jedyny dzień w roku, kiedy kapłani przyjmują Komunię św. tylko pod postacią chleba. Choć nie sprawuje się w tym dniu Eucharystii, to nie od­gradza się chrześcijan od Bożego po­karmu, przyjmując wcześniej konsekro­wane eucharystyczne Postaci. I ten punkt liturgii ma bogatą historię. Ostatecznie w 1970 r. przywrócono w tym dniu Komunię św. wiernych.

Grób Pański

Ostatni element liturgii Wielkiego Piąt­ku. Historycznie ujmując, najmłodszy bo tradycja ta liczy niewiele ponad 1000 lat. Z X wieku pochodzą pierwsze świadectwa o składaniu krzyża Chrystusa w grobie. Później przenoszono do „grobu" także Eucharystię. Przeniesienie Eucharystii przypomina zdjęcie z krzyża i pogrzeb Chrystusa. Ostatnia modlitwa przy grobie wskazuje jednak nadzieję: „Chryste, nasze Zmartwychwstanie i Życie, podźwignij nas z grobu grzechów".
Bogate wystroje grobu mają wymiar katechetyczny. Przypominają o znaczeniu śmierci i zmartwychwstania Zbawiciela oraz wzywają do nawrócenia i czynienia pokuty. W przeszłości każdy, kto tylko mógł, wstępował do kościoła choć na chwilę, by z nadzieją popatrzeć na odsłonięty krzyż, by czuwać u grobu Pana wraz ze stojącą na baczność strażą. „Gdziekolwiek zaś przed pałacami lub w koszarach - pisał ks. Jędrzej Kitowicz ­ stały szyldwachy żołnierskie, wszędzie przez ten czas mieli karabiny rurami na dół, a kolbami do góry obrócone i żaden bęben żołnierski lub kapela po ten czas nie dała się słyszeć, stosując się do smutku kościelnego...”.

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Wed, April 24, 2024 00:48:14
IP          : 18.225.209.95
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html