Źródło: Muzeum Okręgowe w Tarnowie

   Cygański koncert w Muzeum   -   08/9/2006

Tarnowskie Muzeum Etnograficzne i Bank BPH oddział w Tarnowie zapraszają w niedzielę, 10 września o godz. 18:00 na niezwykły koncert, który odbędzie się wśród cygańskich wozów na dziedzińcu muzeum przy ul. Krakowskiej 10. W recitalu pięknych cygańskich pieśni wystąpi Teresa Mirga z Czarnej Góry i jej zespół „Kałe Bała” (Czarne włosy).

Ogloszenie

Wśród polskich Cyganów, a także wśród miłośników poezji cygańskiej znany jest tragiczny los Papuszy, pierwszej Cyganki, która pisała swe pieśni-wiersze w macierzystym języku romani. Kiedy starszyzna cygańska dowiedziała się o tym, że ktoś czyta o „cygańskich tajemnicach”, a za taką tajemnicę uważa się w tradycyjnych grupach język – wyklęli Papuszę, skazali na banicję, odtrącili od swej społeczności. Do swej śmierci w 1984 r. żyła na marginesie.
Teresa urodziła się pół wieku później niż Papusza (1962), wtedy, kiedy wiersze tamtej stały się własnością publiczną i kiedy to natychmiast dotknął ja ostracyzm środowiska. Urodziła się wśród najbiedniejszych Cyganów – Cyganów Karpackich (Górskich, Wyżynnych), wiodących życie osiadłe od pokoleń, którzy dawno zatracili świadomość tradycyjnych norm, tak mocno do dziś jeszcze przestrzeganych w grupach o tradycjach wędrownych. Wychowała się w grupie, w której analfabetyzm był zjawiskiem kojarzonym z nielicznymi ludźmi, bardzo wiekowymi. Ukończyła szkołę podstawową, potem udało się jej jeszcze ukończyć zawodową szkołę krawiecką w Nowym Targu. Wychowała się w rodzinie czterodzietnej, w osadzie leżącej tuż przy drodze z Bukowiny Tatrzańskiej do Jurgowa. Tu mieszka do dziś Teresa w domu o białych ścianach. Tu się wychowała i tu dojrzewała.
Była już znaną poetką, kompozytorką i wykonawczynią swych utworów, kiedy los obdarzył ja macierzyństwem Do Czarnej Góry zawitali wtedy artyści teatru Węgajty. Zachwycili się Teresą, jej śpiewem. Ona zachwyciła się zbieraniną artystów ze świata. Niebawem jej dom zaczęli odwiedzać rozmaici miłośnicy muzyki tradycyjnej, Teresa zaczęła być sławna.
Zapraszana do współpracy z różnymi grupami chłonęła motywy bałkańskie, żydowskie, łemkowskie, adaptując rozmaite wątki, ostatecznie jednak zachowując swój niepowtarzalny styl. Rozmaitość wpływów, wątków wpisana jest wszak w kulturę Spisza, gdzie się wychowywała. Tu wątki polskie, słowackie, węgierskie, cygańskie i żydowskie mieszały się od wieków.
Piotr Mitzner szefujący w Domu Kultury w Podkowie Leśnej zorganizował jej kilka występów i w końcu namówił ją do napisania kilku wierszy, które zostały wydane w 1994 roku. W tym samy roku nakładem F.E. Folk w Zakopanem ukazało się pierwsze nagranie zespołu, kaseta Rupuni Gili (Srebrna pieśń). A odkąd Jan Słowiński, szef grupy Rozstaje wydał Teresie pierwszą płytę CD, Teresa zapraszana jest na festiwale, także za granicę, głównie do Berlina.
Niezwykłość Teresy polega też na tym, że jest szefem grupy muzycznej, w której są mężczyźni i oni się Teresie podporządkowują. Skład grupy zmieniał się w ciągu lat. Na początku śpiewały w trójkę: Teresa, córka Natalka i jej kuzynka Patrycja. Dołączał czasem brat Teresy – Jacek. Dziewczęta śpiewały, Jacek grał na dzbanku.
Teresa śpiewa, gra na gitarze, komponuje pieśni. Spory udział w jej repertuarze mają pieśni religijne. Jej występy stanowią stały element pielgrzymek cygańskich do Limanowej (połowa września) i do Częstochowy (8 grudnia).
Z czasem zespół opuściły dziewczęta, Patrycja wyszła za mąż i bawi dzieci, Natalka również znalazła męża i wyprowadziła się do Warszawy. Dziś zespół występuje na ogół w czwórkę, liderem jest sama Teresa z gitarą i piękną, aksamitnie brzmiąca pieśnią. Towarzyszą jej brat Jacek grający na dzbanku, Piotrek Ondyczy na mandolinie i Władek Mirga na kontrabasie. Okazjonalnie do składu zapraszane są i inne osoby. Zespół ma w dorobku 6 płyt CD a Tereska przygotowuje wydanie kolejnego tomiku poezji.

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Fri, April 19, 2024 11:52:32
IP          : 18.227.24.209
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html