Źródło: (r)

   Kupiec wenecki   -   21/12/2006

Antonio pożycza pieniądze od Shylocka. Chce pomóc swojemu przyjacielowi Bassanio w poślubieniu bogatej dziedziczki Portii. Za wielkimi transakcjami kryją się jednak ludzkie emocje - zazdrość, nienawiść i pragnienie zemsty. Antonio pożycza pieniądze dla Bassanio, ale czy w zamian może liczyć na pomoc przyjaciela w najbardziej dramatycznym momencie jego życia? Shylock to wyrachowany lichwiarz, który za wszelką cenę chce upokorzyć swojego odwiecznego rywala Antonia.

Ogloszenie

Szekspirowski "Kupiec wenecki" nie miał szczęścia do kina. Dla Hollywoodu problemem jest Shylock - żydowski lichwiarz, który spisuje rewers na funt ciała swego dłużnika i w odpowiednim czasie domaga się realizacji tego warunku. Jak tu nie uwikłać się w antysemityzm?
Są także dodatkowe kłopoty, wynikające z Szekspirowskiej karykatury. Właśnie to było chyba dla reżysera Michaela Radforda najważniejsze. Chociaż Shylock ucieleśnia antysemickie stereotypy, nie jest jednak postacią tak jednowymiarową, jak współczesny Szekspirowi wizerunek z "Żyda maltańskiego" Marlowe'a. Posiada rys tragizmu, nie zawsze w inscenizacjach wydobywany. Mimo historycznego kontekstu, stosunek Szekspira do Żydów jest sprawą cokolwiek wstydliwą i często przemilczaną. Stephen Greenblatt w swej (doskonałej zresztą) biografii Szekspira opowiada o straceniu żydowskiego doktora Ruya Lopeza w 1594 roku, pod fałszywym zarzutem próby otrucia królowej Elżbiety I. Twierdzi, że agresję tłumu, który omal nie dopuścił się linczu na stojącym na szafocie skazańcu, sprowokowała właśnie bardzo popularna czarna komedia Marlowe'a. Co innego "Kupiec wenecki" - Szekspir zdaje się mówić: "Ja się nie śmieję pod szubienicą. Nie jestem Marlowem". I film Radforda stara się oddać tej postawie sprawiedliwość. Shylock w wykonaniu Ala Pacino nie zatracił ostrości charakteru. I nie został też zrehabilitowany, bo to zaprzeczałoby w sposób nazbyt oczywisty rzeczywistości sztuki. Niewątpliwie jednak pokazany jest w bardziej współczesnym kontekście jako człowiek, który swe słynne pytanie "Czy Żyd nie ma oczu?" powtarza nie bez powodu.
W początkowej scenie kupiec Antonio (Jeremy Irons) pluje mu w twarz na moście Rialto. Dla Wenecjanina akt ten jest częścią powszechnej demonstracji przeciw Żydom, którzy z racji uprawiania lichwiarskiej profesji są znienawidzeni. Napis w prologu informuje o warunkach życia Żydów w Wenecji w roku 1586. Zamknięci na ograniczonym obszarze miasta, a więc w getcie, nie mogą wychodzić na ulice po zmroku, a tolerowani są tylko ze względu na prawo zabraniające chrześcijaninowi pożyczania pieniędzy na procent. A ktoś to przecież musi robić... Punkt widzenia z grubsza zgodny z ówczesnym postrzeganiem żydowskiej diaspory w Europie.
Shylock jest okrutną karykaturą, ale jest także w filmie Radforda człowiekiem tłumionych uczuć i głębokich ran własnej przeszłości, a jego wielkie pytanie brzmi jak krzyk przeciw antysemityzmowi i prześladowaniom. Taka interpretacja tej postaci nie wynika bynajmniej z pamięci Holocaustu, ale przede wszystkim z konieczności zdjęcia z niej piętna karykatury. Radford wyraźnie dąży bowiem do realizmu. Także psychologicznego. A zemsta za krzywdy własne i narodu jako motyw działania wypada w interpretacji jego i Pacino bardzo wiarygodnie. Współczesny kontekst reżyser nadał także całej sieci wzajemnych powiązań między osobami dramatu. Wenecki playboy Bassanio (Joseph Fiennes), starając się o rękę pięknej i bogatej Portii (Lynn Collins), czyni to z wyrachowania i chęci podreperowania finansowej kondycji. Niespodziewanie odkrywa jednak miłość. Jego przyjaciel Antonio już ją zna. Oferuje funt swego ciała jako zastaw za 3.000 dukatów dla Bassania właśnie z miłości do niego, z czego zresztą Bassanio zdaje sobie sprawę. Homoseksualny, erotyczny pociąg Antonia do Bassania jest więcej niż tylko sugerowany, jak to zazwyczaj bywa w teatrze, ale przypieczętowany namiętnym pocałunkiem.

Wojciech Kałużyński, KINO

Premiera : 2006.06.02
USA, 2005
komedia/dramat, 138 min.
Reżyseria: Michael Radford
Obsada: Al Pacino, Joseph Fiennes, Jeremy Irons,

Więcej informacji: kliknij tutaj

---

Seanse w :
Kinie Millennium
Kinie Marzenie > kliknij tutaj

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Wed, May 1, 2024 21:53:35
IP          : 18.224.73.125
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html