Źródło: inTARnet.pl

  Przetrwały tylko guziki ...   -   19/9/2007

W Lesie Katyńskim, w więzieniach w Twerze oraz najprawdopodobniej w Kijowie i Mińsku wiosną roku 1940 enkawudziści zamordowali około 22 tysięcy Polaków. Była to elita II Rzeczypospolitej - oficerowie Wojska Polskiego służby czynnej i rezerwy, funkcjonariusze Korpusu Ochrony Pogranicza, policjanci, profesorowie, a także cywilni przedstawiciele urzędów państwowych: starostowie, sędziowie, prokuratorzy... Przez cały czas trwania państwa zwanego PRL nie pojawiały się żadne informacje na temat ich losów, ewentualnie zgodnie z sowiecką historiografią kłamano, że mordu dokonali Niemcy. Dziś ich prawdziwą historię przypomina m.in. wchodzący na ekrany film Andrzeja Wajdy, ale też projekty kierowane do młodzieży, takie jak "Tarnowskie guziki".

Ogloszenie

>

Od wielu lat, praktycznie "od zawsze", wychowawcy zastanawiają się, jak przekazywać młodzieży treści patriotyczne i zainteresowanie dla ważnych dziejowych wydarzeń w sposób na tyle nie-pompatyczny i atrakcyjny dla współczesnego pokolenia, aby nie wywoływało to u młodych ludzi znudzenia, czy irytacji. Jedną z takich prób mogliśmy obserwować przez cały miniony piątek w Tarnowie, na ulicy Wałowej i przy ul. Piłsudskiego. Odbywały się tam patriotyczno - historyczne akcje pod nazwą "Tarnowskie guziki".
Od razu dodajmy, że była to próba bardzo ciekawa i chyba udana - przygotowana bowiem przez młodych ludzi i ich najliczniej, jako widzów, przyciągająca.
Zrealizowany przez Centrum Animacji Społecznej Horyzonty projekt jest częścią kampanii Narodowego Centrum Kultury - "Pamiętam. Katyń 1940". "Horyzonty" , jako jedyna organizacja pozarządowa w kraju, wygrały ministerialny konkurs na projekt upamiętniający ofiary Katynia. Celem projektu jest pogłębianie świadomości historycznej i wzbudzanie zainteresowania zbrodnią katyńską.
Dzięki temu ambitnemu przedsięwzięciu główny deptak Tarnowa na jeden dzień zamienił się w miejsce pamięci o tragicznym losie "najlepszych synów Polski". Przez Wałową kilka razy przedefilował korowód młodych ludzi, będący swoistym, żywym i ruchomym "apelem poległych". Uczestnicy marszu trzymali w rękach tabliczki z nazwiskami pomordowanych w Katyniu mieszkańców naszego regionu, a na czele korowodu w asyście dwóch doboszy szła dziewczyna z symbolicznymi atrybutami Temidy - bogini Sprawiedliwości. Sprawiedliwości, której dopiero teraz, po 67 latach doczekały się ofiary katyńskiej zbrodni...
Przechodniom rozdawano ulotki, zmuszające do refleksji - każdemu cytowanemu fragmentowi tekstu przypisany był osobny komentarz historyczny.
Najbardziej przejmujące reakcje towarzyszyły jednak sytuacjom wywoływanym przez najmłodszych uczestników akcji - dzieci spacerowały po ulicy ze zdjęciami ofiar, i raz po raz pytały przechodniów: Czy widział/a Pan/i tego człowieka?. Obok ławeczki poetów znów stanęła Sprawiedliwość. O nią też pytano. Niektórzy nawet oskarżali ją o bezczynność.
Ciasno przytulone do siebie kamienice okryto wielkoformatowymi "sztandarami katyńskimi", przenikliwymi i wzruszającymi obrazami wykonanymi przez młodzież pod czujnym okiem artysty Jacka Kucaby.
Refleksyjne myśli budziły również tablice przedstawiające historię żołnierzy zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Miednoje, które wraz z rysunkami związanego z ziemią tarnowską artysty Stanisława Westwalewicza - ocalałego więźnia Kozielska, tworzyły tzw. "Wystawę Katyńską" (od 17 września będzie prezentowana w tarnowskich szkołach). Po obejrzeniu prac, chętni mogli wraz z przewodnikiem wybrać się na spacer szlakiem miejsc pamięci poświęconych ofiarom Katynia, zaś wieczorem znów wrócić na deptak, gdzie o godzinie 19:00 rozpoczął się koncert pieśni patriotycznych we współczesnych, dość awangardowych aranżacjach. W repertuarze pojawiły się utwory Dawida Hallmanna, między innymi napisany specjalnie na tę okazję, inspirowany opowiadaniami J. Trznadla "Powrót rozstrzelanej armii". Natomiast o 20:00 zaprezentowano filmy "Las katyński" Marcela Łozińskiego i "Nie zabijaj" Jerzego Świtka. Rozdano również płyty z pieśniami Dawida Hallamanna, będące zapowiedzią większego projektu multimedialnego, który ukaże się na przełomie września i października oraz repliki guzików z mundurów, przywodzące na myśl pamiętne, przejmujące wersy Zbigniewa Herberta:

Tylko guziki nieugięte
przetrwały śmierć świadkowie zbrodni
z głębin wychodzą na powierzchnię
jedyny pomnik na ich grobie
[...]
tylko guziki nieugięte
potężny głos zamilkłych chórów
tylko guziki nieugięte
guziki z płaszczy i mundurów
(Z. Herbert "Guziki")

Agnieszka Setlik, Piotr Dziża

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Fri, May 9, 2025 04:20:34
IP          : 13.59.172.7
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html