Źródło: inTARnet.pl

  Przetrwały tylko guziki ...   -   19/9/2007

W Lesie Katyńskim, w więzieniach w Twerze oraz najprawdopodobniej w Kijowie i Mińsku wiosną roku 1940 enkawudziści zamordowali około 22 tysięcy Polaków. Była to elita II Rzeczypospolitej - oficerowie Wojska Polskiego służby czynnej i rezerwy, funkcjonariusze Korpusu Ochrony Pogranicza, policjanci, profesorowie, a także cywilni przedstawiciele urzędów państwowych: starostowie, sędziowie, prokuratorzy... Przez cały czas trwania państwa zwanego PRL nie pojawiały się żadne informacje na temat ich losów, ewentualnie zgodnie z sowiecką historiografią kłamano, że mordu dokonali Niemcy. Dziś ich prawdziwą historię przypomina m.in. wchodzący na ekrany film Andrzeja Wajdy, ale też projekty kierowane do młodzieży, takie jak "Tarnowskie guziki".

Ogloszenie

Od wielu lat, praktycznie "od zawsze", wychowawcy zastanawiają się, jak przekazywać młodzieży treści patriotyczne i zainteresowanie dla ważnych dziejowych wydarzeń w sposób na tyle nie-pompatyczny i atrakcyjny dla współczesnego pokolenia, aby nie wywoływało to u młodych ludzi znudzenia, czy irytacji. Jedną z takich prób mogliśmy obserwować przez cały miniony piątek w Tarnowie, na ulicy Wałowej i przy ul. Piłsudskiego. Odbywały się tam patriotyczno - historyczne akcje pod nazwą "Tarnowskie guziki".
Od razu dodajmy, że była to próba bardzo ciekawa i chyba udana - przygotowana bowiem przez młodych ludzi i ich najliczniej, jako widzów, przyciągająca.
Zrealizowany przez Centrum Animacji Społecznej Horyzonty projekt jest częścią kampanii Narodowego Centrum Kultury - "Pamiętam. Katyń 1940". "Horyzonty" , jako jedyna organizacja pozarządowa w kraju, wygrały ministerialny konkurs na projekt upamiętniający ofiary Katynia. Celem projektu jest pogłębianie świadomości historycznej i wzbudzanie zainteresowania zbrodnią katyńską.
Dzięki temu ambitnemu przedsięwzięciu główny deptak Tarnowa na jeden dzień zamienił się w miejsce pamięci o tragicznym losie "najlepszych synów Polski". Przez Wałową kilka razy przedefilował korowód młodych ludzi, będący swoistym, żywym i ruchomym "apelem poległych". Uczestnicy marszu trzymali w rękach tabliczki z nazwiskami pomordowanych w Katyniu mieszkańców naszego regionu, a na czele korowodu w asyście dwóch doboszy szła dziewczyna z symbolicznymi atrybutami Temidy - bogini Sprawiedliwości. Sprawiedliwości, której dopiero teraz, po 67 latach doczekały się ofiary katyńskiej zbrodni...
Przechodniom rozdawano ulotki, zmuszające do refleksji - każdemu cytowanemu fragmentowi tekstu przypisany był osobny komentarz historyczny.
Najbardziej przejmujące reakcje towarzyszyły jednak sytuacjom wywoływanym przez najmłodszych uczestników akcji - dzieci spacerowały po ulicy ze zdjęciami ofiar, i raz po raz pytały przechodniów: Czy widział/a Pan/i tego człowieka?. Obok ławeczki poetów znów stanęła Sprawiedliwość. O nią też pytano. Niektórzy nawet oskarżali ją o bezczynność.
Ciasno przytulone do siebie kamienice okryto wielkoformatowymi "sztandarami katyńskimi", przenikliwymi i wzruszającymi obrazami wykonanymi przez młodzież pod czujnym okiem artysty Jacka Kucaby.
Refleksyjne myśli budziły również tablice przedstawiające historię żołnierzy zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Miednoje, które wraz z rysunkami związanego z ziemią tarnowską artysty Stanisława Westwalewicza - ocalałego więźnia Kozielska, tworzyły tzw. "Wystawę Katyńską" (od 17 września będzie prezentowana w tarnowskich szkołach). Po obejrzeniu prac, chętni mogli wraz z przewodnikiem wybrać się na spacer szlakiem miejsc pamięci poświęconych ofiarom Katynia, zaś wieczorem znów wrócić na deptak, gdzie o godzinie 19:00 rozpoczął się koncert pieśni patriotycznych we współczesnych, dość awangardowych aranżacjach. W repertuarze pojawiły się utwory Dawida Hallmanna, między innymi napisany specjalnie na tę okazję, inspirowany opowiadaniami J. Trznadla "Powrót rozstrzelanej armii". Natomiast o 20:00 zaprezentowano filmy "Las katyński" Marcela Łozińskiego i "Nie zabijaj" Jerzego Świtka. Rozdano również płyty z pieśniami Dawida Hallamanna, będące zapowiedzią większego projektu multimedialnego, który ukaże się na przełomie września i października oraz repliki guzików z mundurów, przywodzące na myśl pamiętne, przejmujące wersy Zbigniewa Herberta:

Tylko guziki nieugięte
przetrwały śmierć świadkowie zbrodni
z głębin wychodzą na powierzchnię
jedyny pomnik na ich grobie
[...]
tylko guziki nieugięte
potężny głos zamilkłych chórów
tylko guziki nieugięte
guziki z płaszczy i mundurów
(Z. Herbert "Guziki")

Agnieszka Setlik, Piotr Dziża

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Sat, April 19, 2025 14:02:31
IP          : 18.97.14.85
Browser     : CCBot/2.0 (https://commoncrawl.org/faq/)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www.intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html